این روز‌ها، شدت تهدید اعمال شده از سوی تروریست‌های تکفیری در عراق علیه گروه‌های ‌گوناگون قومی و مذهبی به اندازه‌ای رسیده که اکنون به جز شیعیان و کرد‌ها، دیگر گروه‌های عراقی نیز مبارزه علیه آن‌ها را آغاز کرده‌اند. جدید‌ترین اخبار در این زمینه، از آغاز مبارزه «شورشیان سنی» عراق با داعش حکایت دارد.

گروه‌های شورشی سنی عراق ـ که تا چندی پیش علیه دولت نوری مالکی سلاح به دست گرفته و خواستار کناره‌گیری دولت بودند ـ برای نخستین بار جهت مبارزه با تروریست‌های داعش ابراز آمادگی کرده‌اند؛ این اتفاق، در پی پیشروی تکفیری‌ها به سمت مناطق سنی‌نشین تحت کنترل این گروه‌ها صورت می‌گیرد.

«بی‌بی‌سی» ضمن انتشار این خبر می‌نویسد: با وجود این ابراز آمادگی برای مبارزه با داعش، این گروه‌های شورشی که از شبه نظامیان قبایل و همچنین برخی نظامیان سابق در مناطق سنی‌نشین تشکیل شده‌اند، گرفتن تضمین‌هایی از آمریکا و همچنین دیگر کشورهای دخیل را برای اقدام عملی خود ضروری می‌بینند.

در این باره، ابومحمد الزعبی، از رهبران شورشی در استان انبار می‌گوید، وی و هم‌قطارانش خواستار دریافت سلاح از آمریکا نیستند، بلکه می‌خواهند آمریکا برای دستیابی به یک راهکار سیاسی واقعی برای پایان دادن به شکاف سیاسی در عراق تلاش کند.

وی می‌گوید: اگر آمریکا تضمین بدهد ‌چنین راه حلی به دست خواهد آمد، شورشیان نیز تضمین می‌دهند که شر داعش را از سر عراق کم کنند.

بنا بر این گزارش، گروه‌های شورشی سنی که از ماه ژانویه با دولت عراق در مبارزه بودند، در پیشروی‌های اولیه داعش و به ویژه اشغال شهر موصل از سوی این گروه، کارآمد بوده و به تروریست‌ها کمک کرده بودند؛ اما از آن زمان تاکنون، خود آن‌ها نیز از فشارهای اعمال شده از سوی داعشی‌ها به تنگ آمده و اکنون به نظر می‌رسد ‌در برابر این گروه قرار گرفته‌اند!

الزعبی می‌گوید: «زندگی کردن با داعش مانند نگه داشتن ذغال داغ در دست است. آن‌ها برافراشته شدن هیچ پرچم دیگری را بر‌‌نمی‌تابند. آن‌ها اکنون همه مناطق سنی‌نشین را در کنترل دارند».

به گفته وی، به تازگی گروه‌های شورشی سنی ‌در نزدیکی فلوجه با داعش درگیر شده و ۱۶ تن از نیروهای این گروه را به هلاکت رسانده‌اند.

وی می‌افزاید: «ما باید میان مقابله فراگیر با داعش و یا واگذار کردن کنترل منطقه و کنار کشیدن خود، یکی را انتخاب کنیم».

اما به گفته الزعبی، شورشیان تاکنون تصمیم گرفته‌اند وارد چنین مقابله‌ای نشوند، زیرا در اوضاع کنونی برای آن آمادگی ندارند و از سوی دیگر، نمی‌دانند که نبردشان با داعش به سود چه کسی خواهد بود!

به هر حال، تحولات سه هفته اخیر، احتمال ورود شورشیان سنی به نبرد با داعش را افزایش داده است. حملات داعش به کردستان عراق، سبب شد نیروهای پیشمرگه کرد وارد مبارزه با این گروه شوند و با توجه به حضور عناصر داعش در مناطق تحت کنترل شورشیان، این مناطق را تحت محاصره قرار دادند. اکنون با وارد شدن آمریکا و دیگر قدرت‌ها به عرصه، شورشیان نگران هستند که با آن‌ها نیز همچون داعشی برخورد شود.

در مراحل ابتدایی پیشروی داعش، شورشیان که به مقابله با دولت نوری مالکی برخاسته بودند، امیدوار بودند، ‌بتوانند دامنه اقدامات خود را به بغداد رسانده و ضمن خلع مالکی از قدرت، عرصه سیاسی عراق را دستخوش تغییر سازند. آن‌ها می‌خواستند پس از تحقق این هدف به مقابله با داعشی‌ها پرداخته و آن‌ها را حذف کنند. با این حال، اوضاع آن گونه که آن‌ها می‌خواستند پیش نرفت.

اما با وجود همه این تحولات، درخواست‌های مطرح ‌از سوی شورشیان برای آغاز عملیات علیه داعش نیز در نوع خود جالب توجه است. آن‌ها می‌گویند، از آنجا که حیدر عبادی، نخست وزیر جدید عراق نیز از‌‌ همان حزب مالکی است و مذهب شیعه دارد، به وی اعتمادی ندارند و خواستار برگزاری کنفرانسی بین‌المللی برای تقسیم قدرت در عراق هستند که از یک سو داعش و از سوی دیگر گروه‌های مسلح شیعه در آن نباشند.

با‌ وجود این، شورشیان به خوبی می‌دانند ‌در صورت ‌حمایت نکردن از روند سیاسی جاری تقسیم قدرت در عراق ـ که بیشتر گروه‌های میانه‌رو سنی از آن حمایت می‌کنند ـ از یک سو در خطر منزوی شدن قرار گرفته و از سوی دیگر، با تهدیدی عینی از سوی داعش و همچنین ائتلاف بین المللی ضد داعش روبه‌رو خواهند شد.

اما نکته‌ای که این گروه‌های شورشی در حکم برگ برنده روی آن تأکید می‌کنند، این است که تنها خودشان توانایی مبارزه با داعش را ـ البته در کنار کمک نظامی خارجی ـ دارند. این موضوعی است که به نظر می‌رسد، آمریکا نیز به آن بی‌میل نیست،‌ زیرا استدلال آمریکایی‌ها این است که در صورت حمایت از ائتلاف شکل گرفته از سوی دولت مالکی علیه داعش و شورشیان سنی، نبرد حالت فرقه‌ای پیدا می‌کند؛ اما در صورتی که شورشیان سنی نیز وارد ائتلاف ضد داعش شوند، اوضاع به کلی متفاوت خواهد بود.

به هر حال، باید دید رویکرد جدید گروه‌های شورشی سنی در زمینه مبارزه با داعش، تا چه میزان بر اوضاع آینده عراق تأثیرگذار خواهد بود و آیا اصولاً از حد یک ایده به یک واقعیت عینی تبدیل خواهد شد یا خیر!